2009   "15 Eylül 'ü 16 Eylül 'e bağlayan gece"   Salı/Çarşamba

Kadir Gecesi

Kadir gecesinin (لیلة القدر) hangi gece olduğu kesin olarak bilinmiyor fakat Ramazan'ın 27. gününün gecesinde olduğu kabul edilir. Hz. Muhammed (s.a.v) bunun kesinlikle hangi gece olduğunu belirtmemiş, ancak; "Siz Kadir gecesini Ramazan'ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız" demiştir.

Hadislerde Ramazan'ın 20. gününden sonraki tek günlerde aranması söylenmesine rağmen, daha sonra karmaşa çıkmaması için Ramazanın 27. gününün gecesi Kadir Gecesi sayılmıştır. Hicrî takvime göre de Kadir Gecesi Ramazan Ayı'nın son 10 gününde bulunur.

Kadir gecesinden Kadr Suresi'nde bahsedilir. Kadr, 'azamet' ve 'şeref' demektir. Kadir Suresi Kur'ân-ı Kerim'in doksan yedinci sûresi. Beş ayetten oluşur. Mekke devrinde Abese suresinden sonra nazıl olmuştur. Kur’an’ın indirildiği Kadir gecesinden bahsedildiği için bu sureye Kadir Suresi denmiştir. Kadir Suresinde Kur’an’ın Kadir gecesinde indirildiğinden, Kadir gecesinin bin aydan daha hayırlı olduğundan, Kadir gecesinin rahmet ve berekete vesile olduğundan, bu sebeple insanlık için taşıdığı değerden bahsedilir.

Allah (cc) Kur'ân ın ilk ayetlerini Cebrail aracılığı ile Hz. Muhammed (s.a.v) 'e kırk yaşında Hira Mağarası 'nda göndermistir. İlk ayetler Kadir gecesinde indirilen Alak Suresi'nin ilk ayetleridir.

Kadir Gecesi, çok hayırlı ve mübarek bir aydır. Kur'ân 'da Kadir gecesi şöyle tanımlanmıştır:

"Doğrusu biz Kur'ân 'ı Kadir gecesinde indirmişizdir. Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Yeryüzüne Melekler ve (Cebrail) o gecede Rablerinin izniyle her türlü iş için inerler. O gece, tanyerinin ağarmasına kadar bir esenliktir."

'Inna 'Anzalnahu Fi Laylati Al-Qadri Wa Ma 'Adraka Ma Laylatu Al-Qadri Laylatu Al-Qadri Khayrun Min 'Alfi Shahrin Tanazzalu Al-Mala'ikatu Wa Ar-Ruhu Fiha Bi'idhni Rabbihim Min Kulli 'Amrin Salamun Hiya Hattá Matla`i Al-Fajri

Bu sûrenin inişi hakkında değişik rivâyetler vardır. Bunlardan biri şöyledir:

Bir kere Rasûlüllah Ashab-ı Kirâma İsrailogullarindan birinin, silahını kuşanarak Allah (cc) yolunda bin sene cihad ettiğini bildirmişti. Ashabın buna hayret etmeleri üzerine Cenabı Hak bu Kadir sûresini indirmiştir (Tecrîd-Sarîh Tercemesi, VI, 313).

Bu geceye Kadir gecesi denilmesi şeref ve kıymetinden dolayıdır. Çünkü:

a) Kur'ân-ı Kerim bu gecede inmeye başlamıştır.

b) Bu gecedeki ibadet, içerisinde Kadir gecesi bulunmayan bin ayda yapılan ibadetten daha faziletlidir.

c) Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü hadiseler Allah (cc) Teâlâ'nin ezelî kaza ve takdiri ile ilgili meleklere bu gece bildirilir (Tecrîdi Sarih Tercemesi, VI, 312).

d) Bu gecede yeryüzüne Cebrail ve çok sayıda melek iner.

e) Bu gece tanyerinin ağarmasına kadar esenliktir, her türlü kötülükten uzaktır. Yeryüzüne inen melekler uğradıkları her mü'mine selam verirler.

Zir b. Hubeys diyor ki, Übey b. Ka'b'a sordum: Kardeşin Abdullah b. Mes'ud: "Yıl boyunca ibadet eden Kadir gecesine isabet eder" diyor, dedim.

Übey b. Ka'b dedi ki: "Allah (cc) Ibn Mes'ud'a rahmet eylesin. O, insanların Kadir gecesine güvenmemelerini istemiştir. Yoksa Kadir gecesinin, Ramazanda, Ramazanın da son on günü içerisinde yirmi yedinci gecesinde olduğunu biliyordu" dedi.

"- Bunu neye dayanarak söylüyorsun, Ey Ebü'l-Münzir (Übey b. Ka'b'ın lakabı)" dedim. Übey;

"- Ben bunu Rasûlüllah (s.a.s) 'ın bize haber vermiş olduğu alametle söylüyorum ki, o da, "o gün güneş şuasız olarak doğar" dedi (Müslim, Siyam, 220).

İslâm kaynaklarında belirtildiğine göre Allah (cc) Teâlâ bir takım hikmetlere dayanarak Kadir gecesini ve onun dışında daha bazı şeyleri de gizli tutmuştur. Bunlar:

Cuma günü içerisinde duanın kabul olacağı saat; beş vakit içerisinde Salât-i vusta; ilâhî isimler içerisinde Ism-i Azam; bütün taatlar ve ibadetler içerisinde rizay-i ilâhî; zaman içerisinde kiyamet ve hayat içerisinde ölümdür. Bunların gizli tutulmasından maksat mü'minlerin uyanık, dikkatli ve devamlı Allah'a ibadet ve taat içerisinde olmalarını sağlamaktır. Mü'minler bu geceyi gaflet içerisinde geçirmemeli, ibadet ve taatle değerlendirmelidir. Ebû Hüreyre rivâyet etmiş olduğu Hadis-i Şerifte Hz. Muhammed (s.a.v) söyle buyurmuştur:

"Kim Kadir gecesini, faziletine inanarak ve alacağı sevabı Allah (cc) 'tan bekleyerek ibadet ve taatla geçirirse geçmiş günahları bağışlanır" (Buhârî, Kadir, 1).

Kadir gecesinde neler yapılabilir:

Kadir gecesini, namaz kılarak, Kur'ân-ı Kerim okuyarak, tevbe, istiğfâr ederek ve dua yaparak değerlendirmeli.

Üzerinde namaz borcu olanların nafile namazı kılmadan önce hiç değilse beş vakit kaza namazı kılmaları daha faziletlidir. Kazası yoksa nafile kılar.

Süfyan-i Sevrî: "Kadir gecesi dua ve istiğfar etmek namazdan sevimlidir. Kur'ân okuyup sonra dua etmek daha güzeldir." (Tecrid-i Sarih Tercemesi, VI, 313) demistir.

Aişe demiştir ki; Hz. Muhammed (s.a.v) 'e:

"- Ey Allah'ın Rasûlü! Kadir gecesine rastlarsam nasıl dua edeyim?" diye sordum. Rasûlüllah (s.a.s):

"- Allahümme inneke afüvvün tühibbü'l-afve fa'fu annî: Allah'ım sen çok affedicisin, affı seversin, beni affet." diye dua et, buyurdu (Tecrîd-i Sarih Tercemesi, VI, 314).

Kandil Geceleri Peygamber'in ( a.s.m ) uygulamasında yoktur. Ancak 3. asırdan itibaren mistik çevrelerde kutlanmaya başlanmış ve bu geceler Osmanlılar döneminde Padişah II. Selim zamanından başlayarak, minarelerde kandiller yakılarak duyurulup kutlandığı için "Kandil" olarak anılmaya başlamıştır.

Kur'ân'da mübarek gecelerden şu şekilde bahsedilmektedir:

"Apaçık olan Kitab'a andolsun ki, biz onu mübârek bir gecede indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız." (Duhan 3)

"Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır." (Kadir 3)

Kandil geceleri namazların kılındığı, Kur'ân-ı Kerim'in okunduğu, duaların yapıldığı ve salavat-ı şerifelerin bolca getirildiği gecelerdir.